رشد روزافزون گرایش های مختلف چپ در درون جنبش دانشجویی، شفاف شدن صف بندی های مبارزه در دانشگاه ها، گسترش حرکت های اعتراضی دانشجویان از دانشگاه پلی تکنیک به سایر دانشگاه های تهران و سپس ادامه روند آن به دیگر دانشگاه های کشور که این روزها شاهد آن هستیم، همه گویای تغییر و تحولی امیدوار کننده در این مرحله از حیات جنبش داشجویی ست.
همه شواهد موجود در دانشگاه های کشور، نشان از گسترش یک تحول فکری – سیاسی رادیکال و چپ در میان دانشجویان است. این تحول که نطفه های آن از سالهای نخست دهه ۸۰ بسته شد سر انجام در آذر ماه سال ۸۵ در مراسم بزرگداشت روز دانشجو در دانشگاه تهران به صورت هویت مسقل گرایش چپ، رادیکال و سوسیالست تجلی بارزتری یافت. تا جاییکه هم اکنون به صورت گرایشی فعال و تاثیرگذار در اعتراضات جنبش دانشجویی، خاصه در سه حرکت اعتراضی اخیر دانشجویان دانشگاه تهران، پلی تکنیک و علامه طباطبائی حضوری پر رنگ به خود گرفته است.
حضور مستقل، سازمان یافته و قدرتمند گرایش های مختلف چپ و رادیکال جنبش دانشجویی در این تجمعات به ویژه در تجمع روز ۳٠ مهر دانشگاه پلی تکنیک، چنان خواب تشکل های راست جنبش دانشجویی را بر آشفت که عملا آنان را متحدانه به مقابله با حضور روز افزون گرایش چپ و به زعم آنان گسترش “شبح لنین” در دانشگاه های کشور کشانده است. چنین رویکردی با توجه به مجموعه شرایط حاکم بر جنبش اجتماعی و طبقاتی کشور البته دور از انتظار نبود. چنانجه در گذشته نیز شاهد چنین حملات هیستریک از طرف انجمن اسلامی دانشگاه شریف و دانشگاه اهواز نسبت به فعالیت مستقل دانشجویان چپ بوده ایم.
نخستین واکنش به حضور پر رنگ گرایشات چپ و سوسیالیستی در اعتراضات دانشجویی اخیر به ویژه در تریبون آزاد سی مهر دانشگاه پلی تکنیک، توسط دانشجویان تحکیم وحدت و انجمن اسلامی دانشگاه پلی تکنیک صورت گرفت.
تشکل هایی که در دهه شصت، دست در دست نیروهای امنیتی رژیم تحت لوای “انقلاب فرهنگی”، جنبش دانشجویی و به تبع آن نیروهای چپ و کمونیست را قلع وقمع کردند. تشکل هایی که بیش از دو دهه در سایه چتر حمایتی رژیم همواره خود را متولیان کل جنبش دانشجویی معرفی کرده و هنوز هم بر این طبل خودباوری می کوبند، حال که در دو سال گذشته، با روی کار آمدن دولت نظامی– امنیتی احمدی نژاد و یک دست شدن حاکمیت، خود آنان نیز مورد سرکوب قرار می‌گیرند، به جای برخورد ریشه ای به انبوه معضلات پیش روی جنبش دانشجویی، یقه دانشجویان چپ و سوسیالیست را گرفته اند تا آنان را از طرح مطالبات واقعی و رادیکال باز دارند. البته در همگامی با رویکرد چپ ستیزی این دو تشکل، دانشجویان لیبرال نیز سنگ تمام گذاشته اند. آنان نیز برای رهایی از حضور “شبح لنین” در دانشگاه ها، با هیستری ضد چپ و دفاع از مناسبات سرمایه داری، گرایشهای رادیکال، چپ و سوسیالیستی جنبش دانشجویی را مخل آرامش خود پنداشته اند.
تحکیم وحدت و تشکل هایی از این دست که در گذشته بازوی تحکیم رژیم یا جناح هایی از آن بوده اند، هم اینک از یک طرف شاهد گسترش موج رادیکالیسم درجنبش دانشجویی هستند و از طرف دیگر از آنجا که هنوز بند نافشان را با گذشته قطع نکرده اند، از وضعیت فعلی جنبش دانشجویی دچار آشفتگی و پریشان حالی شده اند. طبیعتا در چنین بحران و کشاکش درونی، تحکیم وحدتی ها و تشکل هایی از این دست نمی توانند هم با گرایش های مستقل چپ و سوسیالیستی جنبش دانشجویی همکاری و همسویی داشته باشند و هم پیوند خود را با جناح هایی از حاکمیت که هم اکنون به امید سهیم شدن دوباره در قدرت نشسته اند، حفظ کنند. چنانکه دیدیم در اولین بازتاب گسترش یابنده گرایش های چپ، تحکیم وحدتی ها و انجمن اسلامی پلی تکنیک آنچنان بر آشفته شدند که با تهدید به جدا کردن سفره شان از اتحاد عمل با دانشجویان چپ، عملا به حاکمیت و نیروهای سرکوبگر رژیم چراغ سبز نشان دادند. هرچند مجموعه گرایش چپ درون جنبش دانشجویی یکدست نبوده و خود این مجموعه نیز گرایشهای فکری – سیاسی مختلفی را به همراه دارد، اما انسجام و نزدیکی شان در مقابله با چپ ستیزی و تهاجمات نیروهای راست درون جنبش دانشجویی، امری حیاتی در تداوم و بقای آنان است.
تا کنون در میان مجموعه گرایش چپ جنبش دانشجویی، تشکل هایی از قبیل دانشجویان سوسیالیست پلی تکنیک، فعالان و دانشجویان چپ دانشگاه های تهران، دانشجویان آزادی خواه و برابری طلب و دانشجویان چپ شورایی اعلام موجودیت کرده اند. در چنین وضعیتی هوشیاری مجموعه دانشجویان چپ و رادیکال و نیز پیوند خوردن آنان با بدنه این جنبش نخستین گام جهت خنثا کردن اقدامات هیستریک و چپ ستیزی نیروهای راست درون جنبش دانشجویی ست.
اگر چه درشرایط کنونی جهت مقابله با سیاست های سرکوبگرانه رژیم، بهترین گزینه برای کلیت جنبش دانشجویی، اتحاد عمل دموکراتیک تمامی گرایش های فکری – سیاسی درون این جنبش است، اتحاد عملی که با حفظ هویت هر یک از نیروهای شرکت کننده در این اتحاد همراه باشد و بتواند جنبش دانشجویی را به مثابه یک کل بهم پیوسته در مقابله با سیاست های ارتجاعی و سرکوبگرانه رژیم بسیج نماید. اما به هر دلیل در صورت عدم دست یابی به اتحاد عمل هایی از این دست، یقینا گرایش های چپ جنبش دانشجویی با توجه به تجارب عملی شان و با تاکید بر خواست ایجاد تشکل های مستقل خواهند توانست راه کارهای دیگری را جهت بسیج جنبش دانشجویی دنبال کنند. صد البته گام نخست چنین راه کارهایی، هم فکری و نزدیکی عملی تمامی گرایش های چپ و رادیکال جنبش دانشجویی در دانشگاه های تهران و سپس تسری و پیوند آن با سایر دانشگاه های کشور است.
حق ایجاد تشکل های مستقل دانشجویی، مقابله با تبعیض های جنسیتی، حق آزادی بیان و داشتن نشریات مستقل دانشجویی، کوتاه شدن دست حراست از خوابگاه ها و حریم خصوصی دانشجویان، آزادی بی قید و شرط کلیه دانشجویان دستگیر شده، لغو احکام کمیته های انظباطی، برکناری روسای انتصابی دانشگاه ها، بهبود امکانات رفاهی دانشجویان و ده ها نمونه دیگر از جمله مطالباتی هستند که می توانند فصل مشترک کلیت جنبش دانشجویی در تجمعات اعتراضی آنان باشند. در وضعیت کنونی اگر چه پیوند جنبش دانشجویی با دیگر جنبش های اجتماعی به ویژه جنبش کارگری و کسب حمایت آنان یکی از مولفه های تاثیر گذار در تداوم جنبش دانشجویی است، اما نباید فراموش کرد که نیروی مادی این جنبش و به طریق اولی گرایش چپ آن، محیط دانشجویی و کلیت دانشگاه های کشور است. پیدا کردن راهکارهای عملی برای سازماندهی و بسیج دانشجویان در وسیع ترین شکل آن، از جمله وظایفی ست که هم اکنون بر دوش جنبش دانشجویی و به طور اخص بر شانه های دانشجویان چپ و سوسیالیست سنگینی می کند.
در پایان یادآوری یک نکته ضروری به نظر می رسد. تجربه حاکمیت جمهوری اسلامی نشان داده که این رژیم در سرکوب و قلع وقمع نیروهای چپ و کمونیست لحظه ای تردید به خود راه نمی‌دهد. در شرایط فعلی اینطور به نظر می آید که نیروهای امنیتی و سرکوبگر رژیم در کمین نشسته اند تا گرایش های مختلف چپ و فعالین آنان هر چه بیشتر خودشان را علنی و آشکار سازند و سپس با یک یورش همه جانبه سرکوب و دستگیری آنان را در سطحی گسترده عملی سازند. تلفیق کار علنی و مخفی نیروهای چپ، سوسیالیست و رادیکال جنبش دانشجویی از یک طرف و از سوی دیگر پیوند آنان با توده دانشجو، که در واقع نیروی مادی جنبش دانشجویی هستند، گامی موثر در جهت مقابله با سرکوب های رو به تزاید رژیم و کم هزینه کردن گرایش های چپ درون جنبش دانشجویی خواهد بود.
اما به رغم همه موانعی که هم اکنون پیش پای جنبش دانشجویی و مجموعه گرایش های چپ درون این جنبش قرار دارد، این جنبش تعمیق می‌یابد و گرایش چپ آن نیروی بیشتری خواهد گرفت چرا که شعارهای صنفی – سیاسی دانشجویان چپ نمادی از خواست ها و مطالبات کلیت جنبش دانشجویی ست و خواستگاه آنان نیز، آمال وسیعترین اقشار و توده های زحمت کش جامعه را بازتاب می دهد.
نظرات شما