پساز واگذاری مجتمع کشتوصنعت نیشکر هفتتپه به بخش خصوصی در بهمن سال ۹۴، دور جدیدی از اعتراضات کارگری در این مجتمع آغاز شده که تا به امروز ادامه یافته است. دولت که مصمم بود در همان سالهای اولیه دهه هشتاد این شرکت را به بخش خصوصی واگذار کند، به ترفندهای گوناگونی برای کاهش هزینههای شرکت متوسل شد تا بتواند آن را به قیمت هرچه ارزانتری در اختیار سرمایهداران مورد نظر خود در بخش خصوصی قرار دهد. در همین راستا پرسنل مجتمع کشتوصنعت نیشکر هفتتپه را به تدریج از هفت هزار به چهار هزار نفر تقلیل داد. تنها مقدمات و گامهای اولیه برای خصوصیسازی این شرکت، اخراج هزاران کارگر را درپیداشت. اما عواقب و نتایج فاجعهبار خصوصیسازیها، بر کارگران نیشکر هفتتپه پوشیده نبود. از این رو کارگران، آگاهانه و به شدت با واگذاری شرکت به بخش خصوصی مخالف بودند و این مخالفت را با اعتصاب و تجمع و راهپیمایی و دیگر اشکال مبارزه، نشان میدادند. به یُمن همین اعتصابات و مبارزات شورانگیز کارگران بود که دولت نتوانست این شرکت را به فوریت به بخش خصوصی واگذار نماید. کشمکش میان دولت و کارگران نیشکر هفتتپه در این زمینه، اگرچه پس از یک دورۀ حدودا پانزده ساله، سرانجام به سود دولت رقم خورد، اما کارگران نیشکر هفتتپه، دیگر آن کارگران ۱۵ سال قبل نبوده و نیستند. کارگران نیشکر هفتتپه درطی این دوره و در جریان مبارزات خود، تجارب بسیار مهمی کسب نموده و شناخت بهتری نسبت به دولت پیدا کردهاند. آنان به اهمیت اتحاد و همبستگی کارگری بهتر و بیشتر پیبردهاند. طعم شکستها و پیروزیهای متعددی را چشیدهاند، به نیروی خود پیبرده اند، خود را بهتر شناخته و تا حدودی سازمان یافته، تشکل مستقل و سندیکای خود را ایجاد کردهاند.کارگران مبارز هفت تپه، آگاهتر و متشکلتر شدهاند . درجه آگاهی و تشکل امروز کارگران هفتتپه با ۱۵ سال قبل، قابلقیاس نیست و مهمتر آنکه هیچیک از اینها را نمیتوان از کارگران پس گرفت! علاوه بر این، در عرصه مطالبات روزمره نیز گامهایی به جلو برداشته و دستاوردهایی داشتهاند که آنها را نیز به سادگی نمیتوان از کارگران پس گرفت.
کارفرمای جدید نیشکر هفتتپه که با حرص و ولع بیشتر و برای استثمار شدیدتر کارگران وارد این مجتمع شده است، حذف تمام دستاوردها، تشدید فشار کار، ارعاب و کار بردهوار کارگران را در سرلوحه برنامه خود قرار داده است. بسیار بدیهیست که کارگران هفتتپه نه فقط در برابر این تهاجمها بایستند و به مبارزه برای حفظ دستاوردهای خود ادامه دهند، بلکه همچنین طبیعی است و حق آنهاست که این تلاش و مبارزه را برای بهتر شدن وضعیت معیشتی و حقوقی و کسب دستاوردهای جدید نیز ادامه دهند. خواستها و انگیزۀ اصلی مبارزه کارگران نیشکر هفتتپه در لحظه کنونی، در اساس با این تهاجم و تغییر نحوۀ اداره شرکت و تلاش سرمایه برای تشدید استثمار و بازستاندن دستاوردهای مبارزاتی کارگران هفتتپه گره خورده است.
یکی از خواستها یا یکی از عرصههای نبرد کارگران با کارفرمای جدید، پرداخت بموقع دستمزدهاست. سالهای نخستین دهه هشتاد، دستمزد کارگران هفتتپه همواره با چند ماه تاخیر پرداخت میشد. اما کارگران شجاع و مبارز هفتتپه، طی یک رشته اعتصابات، راهپیماییها و تجمعات اعتراضی، سرانجام توانستند پرداخت بموقع دستمزدها را بر دولت تحمیل کنند. پرداخت بموقع دستمزد، دستاوردی است که ثمرۀ اتحاد و استمرار مبارزه کارگران هفتتپه و فعالیت سندیکای آنها است. درحالیکه در بسیاری از شرکتها و کارخانهها، دستمزدها با چند ماه تاخیر پرداخت میشد، پرداخت بموقع دستمزد، موفقیت بزرگی بود که در پرونده کارگران هفتتپه و سندیکای آنها به ثبت رسید. پس ازواگذاری شرکت به بخش خصوصی دستمزدها همواره با چندماه تأخیر و پس از چند اعتراض و اعتصاب پرداخت می شود.
موضوع دیگری که در طی حدود یک سالونیمی که از واگذاری شرکت نیشکر هفتتپه به بخش خصوصی میگذرد، سبب اعتراض مداوم کارگران است، وضعیت بازنشستگی کارگران در این شرکت است. اصل بر این است که، کارگرانی که در قالب قانون مشاغل سخت و زیانآور به صورت پیشازموعد بازنشسته میشوند، برابر مقررات تامیناجتماعی کارفرمایانی که مشمول این قانون میشوند، باید بابت بازنشستگی پیشازموعد هر کارگر، مبلغی را به حساب سازمان تامیناجتماعی واریز کنند که حدودا ۴ درصد حق بیمهای است که بابت حضور کارگران در مشاغل سخت و زیانآور پرداخت شده است. این موضوع اگرچه پیشاز واگذاری شرکت به بخش خصوصی نیز یکی از مشکلات کارگران برای بازنشستگی پیشازموعد بود، اما مانع جدی برای بازنشستگی کارگران نبود. کارفرما که دولت بود، در مورد پرداخت سهم ۴ درصدی به سازمان تامیناجتماعی، با این سازمان کنار میآمد و در نتیجه مانع جدی برای بازنشستگی پیشازموعد کارگران نبود و کارگران زیادی نیز با همین شرایط بازنشسته شدهاند. اما پساز واگذاری شرکت به بخش خصوصی، به علت واریز نشدن سهم ۴ درصدی کارفرما، احکام بازنشستگی کارگرانی که از اسفند ۹۵ پایان کار گرفتهاند، صادر نشده و در نتیجه سازمان تامیناجتماعی نیز از پرداخت مستمری بازنشستگی به این گروه از کارگران خودداری نموده است.
باز در همین رابطه، باید از عدم پرداخت بیمه کارگران شاغل به سازمان تامیناجتماعی نام برد. بهرغم آنکه سهم بیمه کارگران از دستمزد آنها کسر شده اما کارفرما آن را به حساب سازمان تامیناجتماعی واریز نکرده است. این سهلانگاری یا سودجویی از پول کارگران، موجب آن شده که دفترچه بیمه کارگران تمدید اعتبار نشده و کارگران نمیتوانند از این دفترچهها استفاده کنند. به جز اینها، کارگران هفتتپه در جریان مبارزات خود، برخی امتیازات و مزایای دیگری مانند پاداش و حقبهرهبرداری، لباس و کفش کار و نظائر آن نیز بدست آورده بودند که عمل به آن، به امری روتین تبدیل شده بود. اما این امتیازات و مزایا در این دوره، یا بکلی حذف، یا با اشکالات جدی مواجه شدهاند که این موضوع نیز اعتراضات شدید کارگران را درپی داشته است.
اما این هنوز تمام تهاجمات کارفرمای جدید و تغییرات در نحوۀ اداره شرکت نیست.
نصب صدها دوربین دیجیتالی در جایجای شرکت، استقرار نیروهای انتظامی در محل شرکت، ایجاد فضای پلیسی – امنیتی شبهپادگانی برای کنترل، سرکوب و تشدید استثمار کارگران، از جمله سوغاتهای کارفرمای جدید بخش خصوصی است که برای کارگران این شرکت به ارمغان آورده است. مطابق اظهارات کارگران هفتتپه، پساز نصب این دوربینها، دستکم ۳۰ کارگر اخراج شدهاند. کارگران نیشکر هفتتپه، نسبت به این اقدامات کارفرما به شدت معترض و خواهان تغییر این وضعیت، برچیدن تمام دوربینهای کنترل کارگران و نیروهای انتظامی از شرکت هستند. کارگران سختکوش کشتوصنعت نیشکر هفتتپه که در شرایط دشوار و گرمای طاقتفرسای ۵۰ درجه کار میکنند، مدتهاست خواهان حق بدی آبوهوا هستند. مدیریت بحران استانداری خوزستان، اخیرا بخاطر گرمای زیاد در فصل تابستان، بخشنامهای برای کاهش ساعات کار صادر نموده است. این بخشنامه که تبعیض آشکار دیگری علیه کارگران است، مخصوص کارکنان دستگاه اجرایی است و شامل حال کارگران نمیشود. بنابراین یکی دیگر از خواستهای کارگران درحال حاضر، حق بدی آب و هوا و کاهش ساعات کار است.
کارگران نیشکر هفتتپه البته زمانیکه هنوز این شرکت به بخش خصوصی واگذار نشده بود نیز هزار و یک مشکل داشتند، اما بعداز واگذاری، این مشکلات تشدید شده و معضلات جدیدتر و حادتری نیز به آن افزوده شده است. حرف کارگران هفتتپه اکنون این است که اگر سرمایهدار بخش خصوصی نمیتواند دستمزد کارگران را بموقع بپردازد، اگر نمیتواند پاداش و حقبهرهبرداری کارگران را بپردازد، اگر نمیتواند بیمه کارگران را بموقع رد کند و سهم ۴ درصدی هزینۀ بازنشستگی پیشازموعد کارگران را به حساب تامیناجتماعی واریز کند و اگر نمیتواند مزایایی که تاکنون کارگران از آن استفاده میکردهاند را به کارگران بدهد، پس بهتر است شرکت را به دولت برگرداند. کارگران نیشکر هفتتپه که از روز اول هم با تصمیم دولت مبنی بر واگذاری شرکت به بخش خصوصی مخالف بودند، اکنون خواهان آن هستند که مانند گذشته، دولت ادارۀ امور شرکت را بدست گیرد.
کارگران مبارز نیشکر هفتتپه و سندیکای آنها برای تحقق این خواستها، دهها بار دست به اعتصاب و تجمع و راهپیمایی زدهاند. سلسله اعتصابات و اعتراضات کارگران که در اسفند ۹۴ و در آستانه واگذاری این شرکت به بخش خصوصی به اوج خود رسیده بود، با وعدههایی که در آن مقطع از طرف کارفرمای آینده شرکت به کارگران داده میشد، به پایان رسید. اما خیلی زود پوچ بودن این وعدهها برملا و اعتراضات و اعتصابات کارگران از سرگرفته شد که تا امروز ادامه یافته است. هفتتپه در سال ۹۵ دهها اعتصاب و تجمع داشت که در مواردی تا یازده روز نیز ادامه داشت. از ابتدای سال ۹۶ تاکنون نیز کارگران هفتتپه، اعم از کارگران شاغل و بازنشسته، دهها بار دست به اعتصاب و تجمع و راهپیمایی زده و در چند مورد نیز اقدام به بستن جاده بینالمللی اهواز – اندیمشک نمودهاند.
در اعتصابات و تجمعات اعتراضی کارگران (۱۳ الی ۱۷ خرداد) که منجر به مسدود شدن جاده بینالمللی اهواز – اندیمشک شد و خانواده کارگران نیز حضور پررنگتری در آن داشتند، قائممقام مدیریت شرکت (سیامک نصیریافشار) توام با وعدۀ رسیدگی به خواستها، فعالان اعتصاب و اعضای سندیکا را به اخراج تهدید کرد و درپی آن بیش از ۳۰ تن از کارگران اخراج یا تعلیق شدند. اعتصاب و تجمع اما در روزهای بعد (۲۱، ۲۵، ۲۸، ۲۹، ۳۰ و ۳۱ خرداد) ادامه یافت تا اینکه سرانجام از مجموع خواستهای کارگران فقط دستمزد فروردین به حساب آنها واریز شد. از اینرو در تیر ماه نیز اعتصاب و اعتراض ادامه یافت. اول تیر کارگران بخش صنعت در حمایت از ۳۰ کارگر اخراجی و برای بازگشت به کار آنها، دست از کار کشیدند و کارفرما مجبور شد آنها را به سر کارهای خود بازگرداند. اما از آنجا که سایر خواستهای کارگران برآورده نشد، عموم کارگران هفت تپه، اعم از کارگران بخش صنعت یا کشاورزی، کارگران شاغل رسمی یا روزمرد و یا کارگران بازنشسته با اعتراضات متعدد دیگری در ۱۰، ۱۲، ۱۴، ۱۷، ۱۹، ۲۴ و ۲۸ تیر وارد مرداد ماه شدند. در ۱۷ تیر کارگران بازنشسته به نشان اعتراض برق شرکت و سیستم مخابرات آن را قطع کردند. دوم مرداد بار دیگر همه کارگران نیشکر هفتتپه همراه با شماری از اعضای خانواده خود در محوطه کارخانه دست به تجمع زدند. اعتراض در ادامه خود به جاده ترانزیتی شوش – اهواز کشیده شد و جاده مسدود شد. این اعتصاب و تجمع در حالی صورت گرفت که مدیریت شرکت فضای امنیتی – پلیسی شدیدی را بوجود آورده بود و چپ و راست کارگران را تهدید میکرد و تمامی پرسنل سه شیفت حراست را نیز به مقابله با کارگران فرستاده بود. سهشنبه سوم مرداد ۸ تن از فعالان اعتصاب و اعتراض، در یک یورش شبانه بازداشت شدند. فردای آن روز (۴ مرداد) ۵ کارگر دیگر با هماهنگی و همکاری حراست و مدیریت شرکت، توسط نیروهای اطلاعات در محل کارخانه دستگیر و روانه زندان شدند. درعینحال اعضاء هیات مدیرۀ سندیکای کارگران نیشکر هفتتپه نیز به نحو محسوسی تحت فشار قرار گرفتند.دستمزد چند تن ازاعضای سندیکا را بلوکه کرده اند. پساز چند ماه تاخیر، وقتی دستمزد اردیبهشت به حساب کارگران واریز شد، دستمزد سه تن از اعضای سندیکا، فریدون نیکوفرد، جلیل احمدی و قربان علیپور پرداخت نشد.
سندیکای کارگران نیشکر هفتتپه نسبت به این اقدامات سرکوبگرانه به سرعت واکنش نشان داده و در بیانیه سوم مرداد خود، ضمن موضعگیری علیه این اقدامات سرکوبگرانه و اطلاعرسانی، خواستار رسیدگی فوری به خواستهای کارگران شد. سندیکا همچنین خواستار آزادی فوری و بیقید و شرط بازداشتشدگان شد و بر تداوم اعتصاب تا آزادی تمام کارگران دستگیر شده تاکید ورزید. چهارم مرداد، اعتصاب و تجمع ادامه یافت. آزادی فوری و بیقید و شرط بازداشتشدگان و بازگشت به کار آنها به خواستهای کارگران اضافه شد. تلاش قائممقام شرکت (سیامک نصیریافشار) و مدیر کارخانه (مؤمن) برای پایان دادن به اعتصاب و شکستن آن به جایی نرسید. شمار زیادی از کارگران و خانوادهها بهرغم جو پلیسی شدید، در مقابل ساختمان دادگاه شهر شوش دست به تجمع زده و خواستار آزادی کارگران زندانی شدند. مطابق اطلاعیهای که سندیکای کارگران نیشکر هفتتپه در هفتم مرداد انتشار داد، ده تن از کارگران بازداشت شده شرکت کشت وصنعت نیشکر هفت تپه در زندان دزفول پس از محاکمه در دادگاه شوش توسط دادستان به طور موقت و با سپردن کفالت یا فیش حقوقی از زندان آزاد شدند. ایلنا روز هشتم مرداد اعلام کرد ، همه کارگران بازداشت شده آزاد شدهاند.
جمعبندی
جمعبندی از مبارزات دلاورانه و خستگیناپذیری کارگران هفتتپه در این دوره، حاوی چند نکته و شاخصه مهم است که مجموعا بیانگر ارتقاء آگاهی سیاسی و تقویت تشکلیابی کارگران است.
نخستین موضوع، استمرار تحسینبرانگیز مبارزه و پیگیری خواستهاست. مبارزات مستمری که درعینحال با ایستادگی در برابر تعرض سرمایه، پاسداری از دستاوردهایی که در طول سالیان دراز بدست آمده و تلاش برای کسب دستاوردهای جدید همراه بوده است.
شاخصه مهم دیگر، اتحاد و یکپارگی کمنظیر کارگران بخشهای مختلف است. در کارزار مبارزاتی و در اعتصابات و تجمعات اعتراضی مکرر، ما نه فقط شاهد همراهی کارگران شاغل با اعتراضات کارگران بازنشسته و پشتیبانی شاغلین از خواستهای بازنشستگان هستیم، بلکه همچنین شاهد نمونه درخشانی از اتحاد و یکپارچگی تمام کارگران اعم از کارگران بخش صنعت یا کشاورزی، کارگران رسمی یا روزمزد و کارگران شاغل یا بازنشسته هستیم. کارگران آگاه و هوشیار هفتتپه در طی تمام مبارزات سال جاری (و نیز سال گذشته) این اتحاد و یکپارچگی را حفظ کردند و تمام تلاشهای مذبوحانه برای ایجاد نفاق و چنددستگی در میان کارگران را خنثا کردند. هرجا پیروزی و موفقیتی بدست آمد یا کارفرما مجبور به عقبنشینی شد، در اثر همین اتحاد و مبارزه متشکل و یکپارچه کارگران بود.
موضوع بعدی، روحیه اعتراضی و نترسی کارگران در برابر تهدیدات مکرر کارفرما و حامیان آن، واکنش اعتراضی یکپارچه آنها نسبت به تعرض دستگاه سرکوب و امنیتی و بازداشت تعدادی از کارگران است. وقتیکه شماری از کارگران و فعالان اعتصاب بخاطر سازماندهی یا شرکت در اعتراضات بازداشت شدند، همۀ کارگران بدون استثناء خواهان آزادی فوری آنها شدند و تا آزاد شدن تمام آنها به تجمع و اعتصاب ادامه دادند.
نکته بسیار مهم دیگر، واکنش بجای کارگران در مورد تشدید سیاست سرکوب در هفتتپه از طریق نصب دوربینهای کنترل و استقرار نیروهای انتظامی در محل شرکت است. کارگران آگاهند که این اقدامات، در خدمت ناامنی بیشتر شغلی، تشدید فشار کار و استثمار آنهاست. از همینرو خواستار برچیده شدن این دوربینها و ترک نیروهای انتظامی از شرکت هستند.
موضوع بعدی که بسیار مهم است، نقش و اهمیت سندیکای کارگران نیشکر هفتتپه در این مبارزات است. کارگران پیشرو و فعالان سندیکا پس از یک دهه فعالیت و کار منظم و آگاه گرانه در میان کارگران، پیوندهای تنگاتنگ لازم با توده کارگران این شرکت برقرار نموده و آن را مستحکم نمودهاند. کارگران که به اهمیت سندیکای کارگران نیشکر هفتتپه و فعالیتهای مبارزاتی آن پیبردهاند، بر گرد آن حلقه زده حامی و پشتیبان این سندیکا که نمایندۀ تمام کارگران و درعین حال سمبل اتحاد و یکپارچگی آنهاست، میباشند. سندیکای کارگران نیشکر هفتتپه در جریان اعتراضات کارگران با هوشیاری توانست بموقع موضعگیری و خبررسانی کند وبا صدور اطلاعیه هائی، معضلات کارگران هفتتپه را، در سطح نسبتا وسیعی رسانهای کند.
نکته بعدی تقویت همبستگی کارگری نه فقط در میان کارگران هفتتپه، که در مقیاس عمومیتر است. کارگران نیشکر هفتتپه و سندیکای آنها از چنان محبوبیت و اتوریتهای در جنبش کارگری ایران برخوردار هستند که علاوه بر احزاب و سازمانهای چپ و کمونیست ، تقریبا تمام تشکلهای کارگری و تشکلهای فعالان کارگری از آنها حمایت کردند و قبل از همه، این سندیکای کارگران شرکتواحد اتوبوسرانی تهران و حومه بود که بیانیه سوم مرداد سندیکای کارگران نیشکر هفتتپه را همان روز انتشار داد و از تلگرام خود پخش کرد و درعین حال خود نیز همان روز بیانیهای در حمایت از مبارزات و خواستهای کارگران هفتتپه و سندیکای آنها صادر نمود . سندیکای کارگران شرکت واحد در بیانیه خود بر “تقویت تشکل، اتحاد و همبستگی” تاکید نمود. بدینسان، در همین چند ماهی که از سال جاری میگذرد، دومین گام مهم در جهت تقویت و تحکیم اتحاد و همکاری نزدیک تر این دو سندیکای کارگری برداشته شد. چراکه با صدور بیانیه مشترک آنها که توسط حسن سعیدی نماینده سندیکای کارگران شرکت واحد، به یکصدوششمین اجلاس سازمان جهانی کار ارائه شد و نیز سخنرانی وی پیرامون مشکلات کارگران هفتتپه، نخستین گام این اتحاد و همکاری فعال برداشته شده بود. در سطح جهانی نیز برخی از سندیکاها و اتحادیههای کارگری از کارگران هفتتپه حمایت کردند که از جمله میتوان به اعتراض “روزمن” دبیرکل فدراسیون بینالمللی کارگران صنایع غذایی، کشاورزی و خدمات، نسبت به بازداشت کارگران هفتتپه اشاره کرد. این فدراسیون همچنین با صدور بیانیهای، ضمن حمایت از کارگران هفتتپه، از اتحادیههای کارگری عضو خود و نیز سایر اتحادیههای کارگری خواست که از مطالبات کارگران نیشکر هفتتپه حمایت کنند.
تمام شاخصهها و نکاتی که به اختصار به آن اشاره شد، نشاندهندۀ ارتقاء آگاهی سیاسی، تقویت روحیه اعتراضی، تقویت همبستگی کارگری و تقویت تشکلیابی کارگران شرکت نیشکر هفتتپه است. در هفتتپه نیز مانند بسیاری از کارخانهها و موسسات دیگر، اگرچه کارگران در اشکال متنوعی دست به مبارزه زدهاند، اما اعتصاب و تجمع، کماکان عمدهترین شکل مبارزه است. اعتراضات هفتتپه مانند بسیاری از واحدهای دیگر درعینحال به ما نشان داد که اشکال رادیکالتر مبارزه – از نوع مسدود کردن جاده، راهپیمایی، قطع برق و تلفن شرکت – که بیانگر روحیه اعتراضی کارگران است، درحال افزایش است و حضور خانوادهها در اعتراضات کارگری به پدیدۀ دائمی تبدیل میشود.
در پایان به این نکته باید اشاره کرد که مبارزه کارگران هفتتپه پایان نیافته است. اعتصاب و تجمع و اعتراض تا تحقق خواستها ادامه خواهد یافت. تمام مطالبات مزدی و بیمهای، پاداش و حقبهرهبرداری و سایر مطالبات و مزایای کارگران بیکم و کاست باید پرداخت شود.دستمزد ها باید بموقع پرداخت شود. کارفرما اجازه ندارد دستمزد کارگر را بلوکه کند. هیچکس حق ندارد علیه کارگران و اعضای سندیکا پرونده سازی کند. هیچ کارگری نباید اخراج شود. دوربینهای کنترل کارگران بایستی برچیده شوند. تردد نیروهای انتظامی در محل شرکت موقوف شود. اگر سرمایهدار بخش خصوصی نمیتواند خواستهای کارگران را برآورده سازد و شرکت نیشکر هفتتپه را اداره کند، باید فورا کنار برود و دولت مسولیت آن را بپذیرد. مبارزات دلاورانه کارگران هپکو نشان داد که میتوان سرمایهدار بخش خصوصی که دولت حامی آن بوده است را عقب راند و حتا آن را عوض کرد. در پرتو اتحاد و اتفاق و مبارزه یکپارچه کارگران تحت هدایت سندیکای مبارز کارگران نیشکر هفتتپه، میتوان و باید این خواستها را بر سرمایهداران و دولت آنها تحمیل کرد.
متن کامل نشریه شماره ۷۴۶ در فرمت پی دی اف
نظرات شما